Мотор кропны тосоо хэрхэн сонгох вэ?

Мотор болон кропны тосоо сонгохдоо дараах зүйлсийг анхаараарай:

I. Машины моторын тос сонгох нь:

Моторын тос нь хөдөлгүүрийн эд ангиудыг тосолж, үрэлтийг багасгах, элэгдлээс хамгаалах, хөргөх, цэвэрлэх, зэврэлтээс сэргийлэх зэрэг олон үүрэг гүйцэтгэдэг.

1. Хамгийн чухал нь: Машины үйлдвэрлэгчийн гарын авлага (Owner's Manual)-аа заавал үзнэ үү!

Энэ бол таны машин яг ямар төрлийн, ямар зуурамтгай чанарын, ямар стандартын тос шаарддагийг тодорхой заасан цорын ганц эх сурвалж юм. Үйлдвэрлэгчийн зааврыг дагах нь хөдөлгүүрийн урт хугацааны ажиллагааг баталгаажуулна.

2. Тосны зуурамтгай чанар (Viscosity Grade - Жишээ нь: 5W-30, 10W-40):

• "W" үсэгтэй тоо (жишээ нь 5W): Энэ нь хүйтэн үеийн зуурамтгай чанар буюу өвлийн улиралд хөдөлгүүр асаахад тос хэр хурдан эргэлдэх, эд ангиудыг хэр хурдан тослохыг заана. Тоо бага байх тусам хүйтэнд шингэн байна (жишээ нь 0W, 5W нь 10W-аас хүйтэнд илүү сайн). Монголын хүйтэн уур амьсгалд 0W эсвэл 5W-ээр эхэлсэн тос илүү тохиромжтой.
• Хоёр дахь тоо (жишээ нь -30): Энэ нь хөдөлгүүр халуун байх үеийн зуурамтгай чанар юм. Тоо их байх тусам халуунд өтгөн байна. Халуун орчинд, хүнд ачаалалтай эсвэл спорт горимоор унадаг бол өндөр тоотой (жишээ нь -40, -50) тос сонгож болно.
• Гарын авлагадаа заасан зуурамтгай чанарыг дагаж, таны амьдардаг бүс нутгийн цаг агаарыг харгалзан сонгоно.

3. Тосны стандарт ба баталгаа (API, ACEA, OEM Approvals):

• API (American Petroleum Institute) стандарт: АНУ-ын стандартууд.
  • Газрын тос (бензин) хөдөлгүүр: "S" үсгээр эхэлнэ (SN, SP гэх мэт). SP нь хамгийн шинэ, өндөр үзүүлэлттэй. Хуучин машинуудад SM, SL байж болно.
  • Дизель хөдөлгүүр: "C" үсгээр эхэлнэ (CJ-4, CK-4 гэх мэт).
  • API-ийн шинэ стандарт нь ихэвчлэн хуучин стандартуудыг орлодог (жишээ нь SP нь SN-ийг орлоно).
• ACEA (Association des Constructeurs Européens d'Automobiles) стандарт: Европ стандартууд.
  • Европ машинуудад (BMW, Mercedes-Benz, Audi, VW, Volvo гэх мэт) илүү их хамаарна.
  • A/B цуврал: Бензин болон дизель хөдөлгүүрт зориулсан. (A3/B3, A3/B4, A5/B5)
  • C цуврал (Low-SAPS/Low-Ash): Орчин үеийн дизель тоосонцрын шүүлтүүр (DPF), бензиний тоосонцрын шүүлтүүр (GPF) болон катализатортай хөдөлгүүрт зориулагдсан. Энэ нь эдгээр системүүдийн ашиглалтын хугацааг уртасгана. (C1, C2, C3, C4, C5, C6)
• OEM (Original Equipment Manufacturer) үйлдвэрлэгчийн баталгаа:
  • Энэ бол хамгийн чухал стандарт юм. Орчин үеийн машинууд (ялангуяа Европ болон зарим Азийн өндөр зэрэглэлийн машинууд) үйлдвэрлэгч тус бүрийн өөрийн тусгай баталгаатай (Approved) тос шаарддаг. Жишээ нь:
    • BMW Longlife (LL-01, LL-04)
    • Mercedes-Benz (MB-Approval 229.5, 229.51)
    • Volkswagen (VW 504 00/507 00, 502 00/505 00)
    • General Motors (Dexos1 Gen2, Dexos2)
    • Ford (WSS-M2C913-D, WSS-M2C946-A)
  • Таны машины гарын авлагад заасан үйлдвэрлэгчийн баталгаатай тосыг заавал сонгох ёстой. Энэ нь тос нь таны хөдөлгүүрийн онцлогт бүрэн тохирч, хамгийн сайн хамгаалалтыг үзүүлнэ гэсэн үг юм.

4. Тосны төрөл (Base Oil Type):

• Эрдсийн тос (Mineral Oil): Газрын тосноос гаргаж авсан. Хамгийн хямд, энгийн хөдөлгүүрт тохиромжтой. Ойр ойрхон солих шаардлагатай.
• Хагас синтетик (Semi-Synthetic / Synthetic Blend): Эрдсийн болон синтетик тосны холимог. Гүйцэтгэл болон үнийн хувьд дундаж сонголт. Ихэнх орчин үеийн дунд оврын машинд тохиромжтой.
• Бүрэн синтетик (Full Synthetic): Химийн аргаар үйлдвэрлэсэн. Хамгийн өндөр гүйцэтгэлтэй, температурын эрс тэс нөхцөлд тэсвэртэй. Хөдөлгүүрийн элэгдлийг хамгийн сайн хамгаалдаг, шатах хугацаа урттай. Өндөр хүчин чадалтай, турбо хөдөлгүүртэй, эсвэл халуун орчинд их ачаалалтай ажилладаг машинд тохиромжтой.

5. Хөдөлгүүрийн онцлог:

• Турбо хөдөлгүүр: Илүү өндөр температурт ажилладаг тул бүрэн синтетик, өндөр дулаан тэсвэртэй тос шаардагдана.
• Дизель хөдөлгүүр: Дизель хөдөлгүүрийн тос нь шатамхай бүтээгдэхүүнийг сайн цэвэрлэх нэмэлт бодистой байдаг.
• DPF/GPF (Тоосонцрын шүүлтүүр): Ийм шүүлтүүртэй машинууд заавал Low-SAPS (ACEA C цуврал) тос хэрэглэх ёстой.

6. Тос солих хугацаа:

• Гарын авлагад заасан хугацааг чанд баримтлаарай.
• Ихэвчлэн 5000-10000 км тутамд эсвэл жилд нэг удаа (аль түрүүлж ирнэ) солихыг зөвлөдөг. Хүнд ачаалалтай эсвэл хотын түгжрэлд их явдаг бол хугацаанаас нь өмнө солих нь зүйтэй.
• Тостой хамт тосны шүүгчийг ч мөн солих ёстой.

II. Машины хурдны хайрцгийн (кропны) тос сонгох нь:

Хурдны хайрцгийн тос нь хурдны хайрцгийн араа, холхивч зэргийг тосолж, үрэлтийг багасгах, дуу чимээг бууруулах, дулааныг тараах үүрэгтэй. Моторын тосноос тэс өөр шинж чанартай байдаг.

1. Хамгийн чухал нь: Машины үйлдвэрлэгчийн гарын авлага (Owner's Manual)-аа заавал үзнэ үү!

Хурдны хайрцаг нь маш нарийн механизм бөгөөд зөвхөн үйлдвэрлэгчийн заасан тосыг л хийх ёстой. Буруу тос хийвэл кроп шууд эвдрэх эрсдэлтэй.

2. Хурдны хайрцгийн төрөл:

• Механик хурдны хайрцаг (Manual Transmission - MT):
  • API GL стандарт: GL-1, GL-4, GL-5 зэрэг байдаг.
    • GL-4: Хуучин болон ихэнх орчин үеийн механик кропуудад түгээмэл хэрэглэгддэг. Зэс, хүрэл зэрэг зөөлөн металлын эд ангитай кропны хувьд илүү тохиромжтой.
    • GL-5: Өндөр даралттай нөхцөлд ажиллах зориулалттай, илүү хүчтэй нэмэлт бодис агуулсан. Ихэвчлэн дифференциал (редуктор)-д хэрэглэгддэг. Зарим тохиолдолд хуучин кропны зөөлөн металл эд ангийг идэмхий чанар нь гэмтээх эрсдэлтэй байдаг тул GL-4 шаарддаг кропд GL-5 хийж болохгүй.
  • Зуурамтгай чанар: 75W-90, 80W-90, 85W-140 гэх мэт байдаг. Гарын авлагадаа заасныг дагаарай.
  • OEM баталгаа: Зарим машинууд (жишээ нь Honda) өөрийн гэсэн тусгай MTF (Manual Transmission Fluid) шаарддаг.
  • Солих хугацаа: Ихэвчлэн 40,000-80,000 км тутамд эсвэл гарын авлагад зааснаар.
• Автомат хурдны хайрцаг (Automatic Transmission - AT):
  • Энэ бол хамгийн чухал хэсэг. Автомат кропны тос (ATF - Automatic Transmission Fluid) нь моторын тосноос ч илүү нарийн, өвөрмөц шинж чанартай байдаг. Буруу тос хийвэл кроп ажиллахгүй болох эсвэл бүрэн эвдэрдэг.
  • Зөвхөн үйлдвэрлэгчийн заасан стандартыг (OEM Specification) дагана!
    • GM: Dexron цуврал (Dexron VI, Dexron III гэх мэт)
    • Ford: Mercon цуврал (Mercon LV, Mercon V гэх мэт)
    • Chrysler/Jeep: ATF+3, ATF+4
    • Toyota: Type T-IV, WS (World Standard)
    • Honda: Z1, DW-1
    • Hyundai/Kia: SP-III, SP-IV
    • Nissan: Matic D, J, K, S
    • Европ машинууд: Ихэвчлэн ZF Lifeguard Fluid (ZF 6HP, 8HP), Mercedes-Benz 236.14, BMW LT71141, Shell M1375.4 гэх мэт тусгай кодтой байдаг.
  • CVT (Continuously Variable Transmission - Вариатор): Зөвхөн CVT-д зориулсан тусгай тос (CVT Fluid) хэрэглэнэ. Жишээ нь Nissan NS-2, NS-3, Toyota CVTF TC, FE, Honda HMMF, HCF-2 гэх мэт.
  • DCT/DSG (Dual Clutch Transmission - Хос холбогчтой кроп): Мөн тусгай зориулалтын тос (DSG Fluid, DCTF) хэрэглэнэ. Эдгээр нь ихэвчлэн синтетик тос байдаг.
  • Солих хугацаа: Автомат кропны тос солих хугацаа нь машины загвар, хэрэглээнээс хамаарч харилцан адилгүй. Зарим үйлдвэрлэгч "Lifetime Fluid" гэж заасан байдаг ч, Монголын нөхцөлд (замын нөхцөл, цаг агаар, түгжрэл) 60,000-100,000 км тутамд солихыг зөвлөдөг. Хүнд ачаалалтай эсвэл тогтмол чирэлт хийдэг бол илүү ойр ойрхон солих хэрэгтэй.

III. Ерөнхий зөвлөгөө:

• Хэзээ ч тосыг хольж болохгүй: Өөр өөр төрлийн, өөр өөр брэндийн тосыг хольж хэрэглэхгүй байх нь зүйтэй.
• Итгэлтэй газраас худалдаж авах: Хуурамч бүтээгдэхүүнээс зайлсхийхийн тулд найдвартай дэлгүүр, үйлчилгээний төвөөс худалдаж аваарай.
• Мэргэжлийн хүнд хандах: Хэрэв та тосоо сонгоход эргэлзэж байвал авто засварчин эсвэл мэргэжлийн хүмүүст хандаж зөвлөгөө аваарай. Тэд таны машины загвар болон хэрэглээнд тохирсон тосыг сонгоход тусална.

Дээрх зөвлөгөөг дагаснаар та машины моторын болон хурдны хайрцгийн ашиглалтын хугацааг уртасгаж, найдвартай ажиллагааг хангана.